| Competência | Valor (R$) | Variação (R$) | % |
|---|---|---|---|
| 10/2025 | R$ 185.712,00 | R$ -597,00 | -0,32% |
| 09/2025 | R$ 186.309,00 | R$ -393,00 | -0,21% |
| 08/2025 | R$ 186.702,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
| 07/2025 | R$ 186.702,00 | R$ -4.788,00 | -2,50% |
| 06/2025 | R$ 191.490,00 | R$ -3.029,00 | -1,56% |
| 05/2025 | R$ 194.519,00 | R$ -4.988,00 | -2,50% |
| 04/2025 | R$ 199.507,00 | R$ 3.107,00 | 1,58% |
| 03/2025 | R$ 196.400,00 | R$ 3.279,00 | 1,70% |
| 02/2025 | R$ 193.121,00 | R$ 889,00 | 0,46% |
| 01/2025 | R$ 192.232,00 | R$ 3.087,00 | 1,63% |
| 12/2024 | R$ 189.145,00 | R$ 3.036,00 | 1,63% |
| 11/2024 | R$ 186.109,00 | R$ 3.297,00 | 1,80% |
| 10/2024 | R$ 182.812,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
| 09/2024 | R$ 182.812,00 | R$ 1.217,00 | 0,67% |
| 08/2024 | R$ 181.595,00 | R$ 6.140,00 | 3,50% |
| 07/2024 | R$ 175.455,00 | R$ 420,00 | 0,24% |
| 06/2024 | R$ 175.035,00 | R$ -615,00 | -0,35% |
| 05/2024 | R$ 175.650,00 | R$ 420,00 | 0,24% |
| 04/2024 | R$ 175.230,00 | R$ -36,00 | -0,02% |
| 03/2024 | R$ 175.266,00 | R$ -616,00 | -0,35% |
| 02/2024 | R$ 175.882,00 | R$ -1.312,00 | -0,74% |
| 01/2024 | R$ 177.194,00 | R$ -391,00 | -0,22% |
| 12/2023 | R$ 177.585,00 | R$ -750,00 | -0,42% |
| 11/2023 | R$ 178.335,00 | R$ -807,00 | -0,45% |
| 10/2023 | R$ 179.142,00 | R$ -810,00 | -0,45% |
| 09/2023 | R$ 179.952,00 | R$ -996,00 | -0,55% |
| 08/2023 | R$ 180.948,00 | R$ -636,00 | -0,35% |
| 07/2023 | R$ 181.584,00 | R$ -2.150,00 | -1,17% |
| 06/2023 | R$ 183.734,00 | R$ -295,00 | -0,16% |
| 05/2023 | R$ 184.029,00 | R$ -499,00 | -0,27% |
| 04/2023 | R$ 184.528,00 | R$ -928,00 | -0,50% |
| 03/2023 | R$ 185.456,00 | R$ -559,00 | -0,30% |
| 02/2023 | R$ 186.015,00 | R$ -935,00 | -0,50% |
| 01/2023 | R$ 186.950,00 | R$ -846,00 | -0,45% |
| 12/2022 | R$ 187.796,00 | R$ 10.338,00 | 5,83% |
| 11/2022 | R$ 177.458,00 | R$ -321,00 | -0,18% |
| 10/2022 | R$ 177.779,00 | R$ -268,00 | -0,15% |
| 09/2022 | R$ 178.047,00 | R$ -125,00 | -0,07% |
| 08/2022 | R$ 178.172,00 | R$ -1.076,00 | -0,60% |
| 07/2022 | R$ 179.248,00 | R$ -3.836,00 | -2,10% |
| 06/2022 | R$ 183.084,00 | R$ 1.453,00 | 0,80% |
| 05/2022 | R$ 181.631,00 | R$ 1.441,00 | 0,80% |
| 04/2022 | R$ 180.190,00 | R$ 1.430,00 | 0,80% |
| 03/2022 | R$ 178.760,00 | R$ 1.418,00 | 0,80% |
| 02/2022 | R$ 177.342,00 | R$ 1.407,00 | 0,80% |
| 01/2022 | R$ 175.935,00 | R$ 9.958,00 | 6,00% |
| 12/2021 | R$ 165.977,00 | R$ 578,00 | 0,35% |
| 11/2021 | R$ 165.399,00 | R$ 576,00 | 0,35% |
| 10/2021 | R$ 164.823,00 | R$ 574,00 | 0,35% |
| 09/2021 | R$ 164.249,00 | R$ 2.427,00 | 1,50% |
| 08/2021 | R$ 161.822,00 | R$ 2.391,00 | 1,50% |
| 07/2021 | R$ 159.431,00 | R$ 2.356,00 | 1,50% |
| 06/2021 | R$ 157.075,00 | R$ 2.321,00 | 1,50% |
| 05/2021 | R$ 154.754,00 | R$ -622,00 | -0,40% |
| 04/2021 | R$ 155.376,00 | R$ -625,00 | -0,40% |
| 03/2021 | R$ 156.001,00 | R$ -643,00 | -0,41% |
| 02/2021 | R$ 156.644,00 | R$ -661,00 | -0,42% |
| 01/2021 | R$ 157.305,00 | R$ -664,00 | -0,42% |
| 12/2020 | R$ 157.969,00 | R$ -683,00 | -0,43% |
| 11/2020 | R$ 158.652,00 | R$ -686,00 | -0,43% |
| 10/2020 | R$ 159.338,00 | R$ -705,00 | -0,44% |
| 09/2020 | R$ 160.043,00 | R$ -724,00 | -0,45% |
| 08/2020 | R$ 160.767,00 | R$ -727,00 | -0,45% |
| 07/2020 | R$ 161.494,00 | R$ -747,00 | -0,46% |
| 06/2020 | R$ 162.241,00 | R$ -767,00 | -0,47% |
| 05/2020 | R$ 163.008,00 | R$ -787,00 | -0,48% |
| 04/2020 | R$ 163.795,00 | R$ 2.274,00 | 1,41% |
| 03/2020 | R$ 161.521,00 | R$ 2.821,00 | 1,78% |
| 02/2020 | R$ 158.700,00 | R$ -3.746,00 | -2,31% |
| 01/2020 | R$ 162.446,00 | R$ -768,00 | -0,47% |
| 12/2019 | R$ 163.214,00 | R$ -788,00 | -0,48% |
| 11/2019 | R$ 164.002,00 | R$ -792,00 | -0,48% |
| 10/2019 | R$ 164.794,00 | R$ -812,00 | -0,49% |
| 09/2019 | R$ 165.606,00 | R$ -833,00 | -0,50% |
| 08/2019 | R$ 166.439,00 | R$ -854,00 | -0,51% |
| 07/2019 | R$ 167.293,00 | R$ -858,00 | -0,51% |
| 06/2019 | R$ 168.151,00 | R$ -879,00 | -0,52% |
| 05/2019 | R$ 169.030,00 | R$ -901,00 | -0,53% |
| 04/2019 | R$ 169.931,00 | R$ -923,00 | -0,54% |
| 03/2019 | R$ 170.854,00 | R$ -6.594,00 | -3,72% |
| 02/2019 | R$ 177.448,00 | R$ -196,00 | -0,11% |
| 01/2019 | R$ 177.644,00 | R$ -4.807,00 | -2,63% |
| 12/2018 | R$ 182.451,00 | R$ -6.677,00 | -3,53% |
| 11/2018 | R$ 189.128,00 | R$ -874,00 | -0,46% |
| 10/2018 | R$ 190.002,00 | R$ -6.839,00 | -3,47% |
| 09/2018 | R$ 196.841,00 | R$ 538,00 | 0,27% |
| 08/2018 | R$ 196.303,00 | R$ 449,00 | 0,23% |
| 07/2018 | R$ 195.854,00 | R$ 889,00 | 0,46% |
| 06/2018 | R$ 194.965,00 | R$ 3.486,00 | 1,82% |
| 05/2018 | R$ 191.479,00 | R$ -650,00 | -0,34% |
| 04/2018 | R$ 192.129,00 | R$ -858,00 | -0,44% |
| 03/2018 | R$ 192.987,00 | R$ -646,00 | -0,33% |
| 02/2018 | R$ 193.633,00 | R$ -469,00 | -0,24% |
| 01/2018 | R$ 194.102,00 | R$ -951,00 | -0,49% |
| 12/2017 | R$ 195.053,00 | R$ -871,00 | -0,44% |
| 11/2017 | R$ 195.924,00 | R$ -961,00 | -0,49% |
| 10/2017 | R$ 196.885,00 | R$ -679,00 | -0,34% |
| 09/2017 | R$ 197.564,00 | R$ -963,00 | -0,49% |
| 08/2017 | R$ 198.527,00 | R$ -442,00 | -0,22% |
| 07/2017 | R$ 198.969,00 | R$ -988,00 | -0,49% |
| 06/2017 | R$ 199.957,00 | R$ -888,00 | -0,44% |
| 05/2017 | R$ 200.845,00 | R$ -703,00 | -0,35% |
| 04/2017 | R$ 201.548,00 | R$ -705,00 | -0,35% |
| 03/2017 | R$ 202.253,00 | R$ -407,00 | -0,20% |
| 02/2017 | R$ 202.660,00 | R$ -659,00 | -0,32% |
| 01/2017 | R$ 203.319,00 | R$ -204,00 | -0,10% |
| 12/2016 | R$ 203.523,00 | R$ -993,00 | -0,49% |
| 11/2016 | R$ 204.516,00 | R$ -738,00 | -0,36% |
| 10/2016 | R$ 205.254,00 | R$ -1.349,00 | -0,65% |
| 09/2016 | R$ 206.603,00 | R$ -1.357,00 | -0,65% |
| 08/2016 | R$ 207.960,00 | R$ -1.612,00 | -0,77% |
| 07/2016 | R$ 209.572,00 | R$ -970,00 | -0,46% |
| 06/2016 | R$ 210.542,00 | R$ -1.066,00 | -0,50% |
| 05/2016 | R$ 211.608,00 | R$ -844,00 | -0,40% |
| 04/2016 | R$ 212.452,00 | R$ -989,00 | -0,46% |
| 03/2016 | R$ 213.441,00 | R$ -4.842,00 | -2,22% |
| 02/2016 | R$ 218.283,00 | R$ -637,00 | -0,29% |
| 01/2016 | R$ 218.920,00 | R$ -366,00 | -0,17% |
| 12/2015 | R$ 219.286,00 | R$ -329,00 | -0,15% |
| 11/2015 | R$ 219.615,00 | R$ -708,00 | -0,32% |
| 10/2015 | R$ 220.323,00 | R$ -567,00 | -0,26% |
| 09/2015 | R$ 220.890,00 | R$ -913,00 | -0,41% |
| 08/2015 | R$ 221.803,00 | R$ -510,00 | -0,23% |
| 07/2015 | R$ 222.313,00 | R$ -303,00 | -0,14% |
| 06/2015 | R$ 222.616,00 | R$ -471,00 | -0,21% |
| 05/2015 | R$ 223.087,00 | R$ -972,00 | -0,43% |
| 04/2015 | R$ 224.059,00 | R$ -238,00 | -0,11% |
| 03/2015 | R$ 224.297,00 | R$ -1.061,00 | -0,47% |
| 02/2015 | R$ 225.358,00 | R$ -1.012,00 | -0,45% |
| 01/2015 | R$ 226.370,00 | R$ -285,00 | -0,13% |
| 12/2014 | R$ 226.655,00 | R$ -998,00 | -0,44% |
| 11/2014 | R$ 227.653,00 | R$ -788,00 | -0,34% |
| 10/2014 | R$ 228.441,00 | R$ -685,00 | -0,30% |
| 09/2014 | R$ 229.126,00 | R$ -3.267,00 | -1,41% |
| 08/2014 | R$ 232.393,00 | R$ 327,00 | 0,14% |
| 07/2014 | R$ 232.066,00 | R$ 366,00 | 0,16% |
| 06/2014 | R$ 231.700,00 | R$ 277,00 | 0,12% |
| 05/2014 | R$ 231.423,00 | R$ 439,00 | 0,19% |
| 04/2014 | R$ 230.984,00 | R$ 5.719,00 | 2,54% |
| 03/2014 | R$ 225.265,00 | R$ 6.315,00 | 2,88% |
| 02/2014 | R$ 218.950,00 | R$ -985,00 | -0,45% |
| 01/2014 | R$ 219.935,00 | R$ -633,00 | -0,29% |
| 12/2013 | R$ 220.568,00 | R$ 319,00 | 0,14% |
| 11/2013 | R$ 220.249,00 | R$ -2.216,00 | -1,00% |
| 10/2013 | R$ 222.465,00 | R$ -276,00 | -0,12% |
| 09/2013 | R$ 222.741,00 | R$ -889,00 | -0,40% |
| 08/2013 | R$ 223.630,00 | R$ -776,00 | -0,35% |
| 07/2013 | R$ 224.406,00 | R$ -8.761,00 | -3,76% |
| 06/2013 | R$ 233.167,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
| 05/2013 | R$ 233.167,00 | R$ -8.833,00 | -3,65% |
| 04/2013 | R$ 242.000,00 | R$ 1.700,00 | 0,71% |
| 03/2013 | R$ 240.300,00 | R$ 312,00 | 0,13% |
| 02/2013 | R$ 239.988,00 | R$ 8.748,00 | 3,78% |
| 01/2013 | R$ 231.240,00 | R$ -5.416,00 | -2,29% |
| 12/2012 | R$ 236.656,00 | R$ -4.219,00 | -1,75% |
| 11/2012 | R$ 240.875,00 | R$ 3.472,00 | 1,46% |
| 10/2012 | R$ 237.403,00 | R$ -9.378,00 | -3,80% |
| 09/2012 | R$ 246.781,00 | R$ -9.068,00 | -3,54% |
| 08/2012 | R$ 255.849,00 | R$ -1.998,00 | -0,77% |
| 07/2012 | R$ 257.847,00 | R$ -2.012,00 | -0,77% |
| 06/2012 | R$ 259.859,00 | R$ 2.149,00 | 0,83% |
| 05/2012 | R$ 257.710,00 | R$ -10.740,00 | -4,00% |
| 04/2012 | R$ 268.450,00 | R$ -1.050,00 | -0,39% |
| 03/2012 | R$ 269.500,00 | R$ -5.510,00 | -2,00% |
| 02/2012 | R$ 275.010,00 | R$ -222,00 | -0,08% |
| 01/2012 | R$ 275.232,00 | R$ -14.311,00 | -4,94% |
| 12/2011 | R$ 289.543,00 | R$ -8.465,00 | -2,84% |
| 11/2011 | R$ 298.008,00 | R$ -798,00 | -0,27% |
| 10/2011 | R$ 298.806,00 | R$ -954,00 | -0,32% |
| 09/2011 | R$ 299.760,00 | R$ -1.418,00 | -0,47% |
| 08/2011 | R$ 301.178,00 | R$ -2.301,00 | -0,76% |
| 07/2011 | R$ 303.479,00 | R$ -757,00 | -0,25% |
| 06/2011 | R$ 304.236,00 | R$ 1.556,00 | 0,51% |
| 05/2011 | R$ 302.680,00 | R$ -744,00 | -0,25% |
| 04/2011 | R$ 303.424,00 | R$ 212,00 | 0,07% |
| 03/2011 | R$ 303.212,00 | R$ -1.247,00 | -0,41% |
| 02/2011 | R$ 304.459,00 | R$ -3.461,00 | -1,12% |
| 01/2011 | R$ 307.920,00 | R$ 2.561,00 | 0,84% |
| 12/2010 | R$ 305.359,00 | R$ 1.704,00 | 0,56% |
| 11/2010 | R$ 303.655,00 | R$ -3.744,00 | -1,22% |
| 10/2010 | R$ 307.399,00 | R$ 3.104,00 | 1,02% |
| 09/2010 | R$ 304.295,00 | R$ 1.340,00 | 0,44% |
| 08/2010 | R$ 302.955,00 | R$ -1.145,00 | -0,38% |
| 07/2010 | R$ 304.100,00 | R$ -274,00 | -0,09% |
| 06/2010 | R$ 304.374,00 | R$ -21,00 | -0,01% |
| 05/2010 | R$ 304.395,00 | R$ 739,00 | 0,24% |
| 04/2010 | R$ 303.656,00 | R$ -1.013,00 | -0,33% |
| 03/2010 | R$ 304.669,00 | R$ 148,00 | 0,05% |
| 02/2010 | R$ 304.521,00 | R$ -274,00 | -0,09% |
| 01/2010 | R$ 304.795,00 | R$ -33,00 | -0,01% |
| 12/2009 | R$ 304.828,00 | R$ -275,00 | -0,09% |
| 11/2009 | R$ 305.103,00 | R$ -9.023,00 | -2,87% |
| 10/2009 | R$ 314.126,00 | R$ -283,00 | -0,09% |
| 09/2009 | R$ 314.409,00 | R$ -1.850,00 | -0,58% |
| 08/2009 | R$ 316.259,00 | R$ -237,00 | -0,07% |
| 07/2009 | R$ 316.496,00 | R$ 1.110,00 | 0,35% |
| 06/2009 | R$ 315.386,00 | R$ -942,00 | -0,30% |
| 05/2009 | R$ 316.328,00 | R$ 2.400,00 | 0,76% |
| 04/2009 | R$ 313.928,00 | R$ 2.070,00 | 0,66% |
| 03/2009 | R$ 311.858,00 | R$ -2.998,00 | -0,95% |
| 02/2009 | R$ 314.856,00 | R$ 371,00 | 0,12% |
| 01/2009 | R$ 314.485,00 | R$ -108,00 | -0,03% |
| 12/2008 | R$ 314.593,00 | R$ -97,00 | -0,03% |
| 11/2008 | R$ 314.690,00 | R$ -9.145,00 | -2,82% |
| 10/2008 | R$ 323.835,00 | R$ -243,00 | -0,07% |
| 09/2008 | R$ 324.078,00 | R$ 2.360,00 | 0,73% |
| 08/2008 | R$ 321.718,00 | R$ -2.176,00 | -0,67% |
| 07/2008 | R$ 323.894,00 | R$ 2.445,00 | 0,76% |
| 06/2008 | R$ 321.449,00 | R$ -129,00 | -0,04% |
| 05/2008 | R$ 321.578,00 | R$ 1.434,00 | 0,45% |
| 04/2008 | R$ 320.144,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
| 03/2008 | R$ 320.144,00 | R$ 0,00 | 0,00% |
As informações listadas abaixo NÃO são informações completamente fiéis. Foram informações extraídas diretamente das descrições do veículo.
NÃO USE AS INFORMAÇÕES ABAIXO PARA TOMADA DE DECISÃO. Aprofunde-se mais em pesquisas extras sobre o veículo que está consultando.
| Atributo | Informação |
|---|---|
| Tração | 6x4 |
| Combustível | Diesel |
| Portas | 2p |
Embora os estados não utilizem o valor da FIPE para o cálculo do IPVA, abaixo estão listados os valores aproximados levando em consideração Ano de Fabricação e valor da FIPE, para servir de referência.
Cada estado possuí uma alíquota para cada categoria de veículo, não necessariamente obedecem a categoria da FIPE. Caso o valor aproximado do IPVA esteja zerado, verifique a coluna `Obs`, nela estão contidas as possíveis isenções para cada estado.
| UF | Estado | Alíquota Carro | IPVA Carro | Alíquota Moto | IPVA Moto | Alíquota Caminhão | IPVA Caminhão | Obs |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AC | Acre | 2,00% | R$ 3.714,24 | 1,00% | R$ 1.857,12 | 1,00% | R$ 1.857,12 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
| AL | Alagoas | 3,00% | R$ 5.571,36 | 1,00% | R$ 1.857,12 | 3,25% | R$ 6.035,64 | Isenção para carro com data de fabricação igual ou anterior ao ano de 2002 |
| AM | Amazonas | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| AP | Amapá | 3,00% | R$ 0,00 | 1,50% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
| BA | Bahia | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| CE | Ceará | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| DF | Distrito Federal | 2,00% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| ES | Espírito Santo | 2,00% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| GO | Goiás | 3,75% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | 3,45% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| MA | Maranhão | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| MG | Minas Gerais | 4,00% | R$ 7.428,48 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 3,00% | R$ 5.571,36 | Não possuí isenção por anos de fabricação, apenas isenção para carros com placa de colecionador ou com valor histórico. |
| MS | Mato Grosso do Sul | 3,00% | R$ 5.571,36 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 3,00% | R$ 5.571,36 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
| MT | Mato Grosso | 3,00% | R$ 5.571,36 | 2,50% | R$ 4.642,80 | 2,50% | R$ 4.642,80 | Isenção a partir de 18 anos de fabricação |
| PA | Pará | 2,50% | R$ 0,00 | 1,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| PB | Paraíba | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| PE | Pernambuco | 2,50% | R$ 4.642,80 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 2,50% | R$ 4.642,80 | Não possuí isenção por anos de fabricação. Há um PDL protocolado em maio/2023 para isentar carros com mais de 10 anos de fabricação. |
| PI | Piauí | 2,50% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| PR | Paraná | 3,50% | R$ 6.499,92 | 3,50% | R$ 6.499,92 | 3,50% | R$ 6.499,92 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
| RJ | Rio de Janeiro | 4,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| RN | Rio Grande do Norte | 3,00% | R$ 0,00 | 1,50% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
| RO | Rondônia | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 3,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| RR | Roraima | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 10 anos de fabricação |
| RS | Rio Grande do Sul | 3,00% | R$ 5.571,36 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 3,00% | R$ 5.571,36 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
| SC | Santa Catarina | 2,00% | R$ 3.714,24 | 1,00% | R$ 1.857,12 | 2,00% | R$ 3.714,24 | Isenção a partir de 30 anos de fabricação |
| SE | Sergipe | 3,00% | R$ 0,00 | 2,00% | R$ 0,00 | 2,50% | R$ 0,00 | Isenção a partir de 15 anos de fabricação |
| SP | São Paulo | 4,00% | R$ 7.428,48 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 2,00% | R$ 3.714,24 | Isenção a partir de 20 anos de fabricação |
| TO | Tocantins | 2,00% | R$ 3.714,24 | 2,00% | R$ 3.714,24 | 3,00% | R$ 5.571,36 | Isenção a partir de 30 anos de fabricação |